Pargalı Damat İbrahim Paşa
(1493-15 Mart 1536) Kanuni Sultan Süleyman saltanatı döneminde 1523-1536 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
Bugün Yunanistan'da kalan Parga yakınlarındaki bir köyde doğdu. 6 yaşında İstanbul'a getirildi. Kanuni'nin şehzadeliği sırasında Manisa'da onun maiyetinde bulundu. Kanuni İbrahim Paşa'yla beraber yemek yer, yan yana konmuş yataklarda beraber yatar kalkardı. Kanuni padişah olduktan sonra onunla birlikte İstanbul'a geldi ve Osmanlı Devletinde çeşitli görevlerde bulundu.
1521'de Belgrad'ın Fethinde görev aldı. 1522'de Rodos seferine katıldı. 1523'te o zamanki usullere aykırı bir şekilde sadrazamlığa getirildi. 1524'te Kanuni'nin kızkardeşi Hatice Sultan ile evlendi. Mısır'da asayişi sağlamakla görevlendirildi ve kendisine Mısır Beylerbeyi unvanı verildi. Macaristan seferine katıldı ve Mohaç Savaşının kazanılmasında önemli rol oynadı.
Daha sonra Anadolu'daki isyanları bastırmakla görevlendirildi. Anadolu'da aldığı tedbirlerle isyanları sona erdirdi. I. Viyana Kuşatması ile sonuçlanan 2. Macaristan seferine katıldı. Avusturya İmparatorunu Osmanlı Sadrazamına eşit sayan 1533 tarihli İstanbul Antlaşması'nın müzakerelerini yürüttü. Safevilere karşı düzenlenen Irakeyn seferine katıldı. Tebriz'i aldıktan sonra Kanuni'ni kuvvetleri ile birleşti ve Bağdat'ın fethinde görev aldı.
Pargalı, frenk, damat, makbul ve maktul lakaplarıyla anılan İbrahim Paşa, Irakeyn Seferi sırasında yaptığı bazı uygulamalar sebebiyle Padişahın güvenini kaybetti. Bazı tarihçilere göre Kanuni'nin eşi Hürrem Sultan ve defterdar İskender Çelebi'nin kötülemelerinin de bunda etkisi oldu. 15 Mart 1536 akşamı Kanuni her zamanki gibi İbrahim Paşa'yla akşam yemeği yedi. Ertesi sabah cesedi sarayın önünde boğulmuş olarak bulundu. Yaygın inanış, Hürrem Sultan'ın padişah üzerindeki nüfuzu bakımından kendisine rakip olarak gördüğü için öldürttüğü, hatta bizzat kendisinin öldürdüğüdür.
13 sene sadrazamlık yapan ve Farsça, Rumca, Sırpça ve İtalyanca bilen İbrahim Paşa, bugün Türk ve İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılan İbrahim Paşa Sarayından başka, İstanbul Mekke Selanik, Hezergrad (Razgrad) İbrahim Paşa Camii ve Kavala'da cami mescid mektep medrese zaviye hamam ve çeşme gibi eserler inşa ettirmiş ve bunlara vakıflar tahsis ettirmiştir.
Ayas Mehmet Paşa Kanuni Sultan Süleyman saltanatı döneminde 1536-1539 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.1539'da veba salgınından ölmüştür.
Damat Çelebi Lütfi Paşa, Kanuni Sultan Süleyman saltanatı döneminde 1539-1541 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
Nerede doğduğu ve nereli olduğu bilinmemekle beraber Arnavut olduğu rivayet edilmektedir. Avlonya civarından devşirme olarak getirildi ve sarayda eğitim gördü. Çuhadar iken Yavuz Sultan Selim'in tahta geçmesiyle müteferrikalıkla dış göreve çıktı. Daha sonra sırasıyla çaşnigirbaşı, kapıcıbaşı ve miralemlik gibi vazifelerde bulundu. 1522'den itibaren Aydın, ardından Yanya sancakbeyliği yaptı. Bu görevdeyken 1529'da I. Viyana Kuşatması'na katıldı. 1533'de Karaman Beylerbeyi oldu ve Irakeyn Seferinde başarılı hizmetlerde bulundu. Anadolu Beylerbeyliğine, ardından Rumeli Beylerbeyliğine (1536) tayin edildi. Üçüncü vezirliğe getirildi. 1537 Korfu Seferi sırasında Barbaros Hayrettin Paşa ile beraber donanma serdarı olarak denize açıldı ve İtalya sahillerini vurdu. Bu arada Venediklilere gönderdiği elçinin esir alınması üzerine, Venediklilere savaş açılmasına ve Korfu adasının kuşatılmasına karar verildi. İki hafta kadar devam eden kuşatma Lutfi Paşa'nın zafer beklentisine rağmen padişahın emriyle kaldırıldı. Lütfi Paşa da geri çağırılıp İstanbul'a döndü. Bir müddet sonra ikinci vezirliğe tayin edildi ve Boğdan seferine iştirak etti.
1539'da Ayas Mehmet Paşa'nın vefatı üzerine sadrazam oldu. Yaklaşık iki sene bu görevde kalan Lütfi Paşa, Mayıs 1541'de azledildikten sonra Dimetoka'daki çiftliğine çekildi. 1542'de hacca gitti. Hac dönüşünde yine çiftliğinde daha çok eser telifiyle meşgul olarak yirmi yıl kadar yaşadı. Vefatından sonra yine aynı yerde gömüldü.
Genç yaştan itibaren devlet görevine gelen aynı zamanda Kanuni'nin kız kardeşi Şah Sultan'la kısa süren bir evlilik yaparak saraya damat da oldu. Sadarete geçer geçmez henüz tanınmayan Mimar Sinan'ı saraya takdim etmiş, böylece mimaride bir dönemin başlangıcına vesile olmuştur. Osmanlı haberleşme, ulak sistemi ile ilgili olarak yeni düzenlemeler yapmış ve aksaklıkları gidermeye çalışmıştır. Lütfi Paşa'nın yirmiyi aşan eserlerinin çoğu dini konularda, iki tanesi ise tarihle ilgilidir. En çok bilinen eserlerinden, Tevarih-i Ali Osman, Osmanlı devletinin kuruluşundan 1553'e kadar olan dönemi anlatır. Asafname ise Lütfi Paşa'nın en tanınmış eseri olup, kendisi de Asafname müellifi olarak tarihe geçmiştir. Siyasetname türündeki eser devlet idaresi mesleğine ait tespitler ve bilgiler ihtiva eder.
Hadım Süleyman Paşa Kanuni Sultan Süleyman saltanatı döneminde 1541-1544 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. İki kez Mısır Valiliği yapmış olan Süleyman Paşa, 13 Haziran 1538'de 80 yaşında Süveyş Limanından 72 yelkenli ve 7000'i Yeniçeri olmak üzere 20.000 askerle yola çıkmış, ve Zebid'den geçerek Aden'e yönelmiştir. Aden'i ele geçirerek bir Sancak tesis eden Süleyman Paşa, bir kaç hafta sonra Gücerat sahillerine asker çıkarmıştır. Koka ve Kat isimli iki kaleye hücum ederek zapt eden Paşa, Eylül başlarında Diu şehrini kuşattı. Süleyman Paşa'nın bu seferi Osmanlı Donanmasının Hint seferlerine başlaması açısından önemlidir.
Damat Rüstem Paşa (1500-1561) Kanuni Sultan Süleyman saltanatı döneminde 28 Kasım 1544 - 6 Ekim 1553 ve 29 Eylül 1555 - 10 Temmuz 1561 tarihleri arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
Rüstem Paşa, 1500 yılında Arnavutluk'ta doğmuştur. Osmanlı topraklarına getirildikten sonra devşirilmiş, 1539'da Diyarbakır Valisi ve III.Vezir iken Şehzade Cihangir ve Şehzade Bayezid'in sünnet düğününde Kanuni Sultan Süleyman'ın kızı Mihrimah Sultan ile evlenmiştir.Bu nedenle 'Damat' sıfatıyla anılır.
1544'de Hadım Süleyman Paşa'nın azledilmesi üzerine yerine getirilmesi beklenen II.Vezir Özdemir Paşa ile III.Vezir Hüsrev Paşa'yı Hürrem Sultan'ın emriyle birbirine düşürdü ve ardından Sultan Süleyman hem Özdemir Paşa'yı hemde Hüsrev Paşa'yı azledip sadrazamlığa Rüstem Paşa'yı getirdi. Hürrem Sultan ve eşi ile bir olup Şehzade Mustafa'nın idamına ortam hazırladı. Kanuni, Şehzade Mustafa'yı öldürttükten sonra yeniçerilerin ayaklanma çıkarabileceği korkusuyla Rüstem Paşa'yı azletti(1553) ve yerine Kara Ahmet Paşa'yı getirdi. Ancak Hürrem Sultan ile Mihrimah Sultan, Rüstem Paşa'yı sadrazamlığa tekrar getirebilmek için çalıştılar. Kanuni Sultan Süleyman basit bir bahaneyle Kara Ahmet Paşa'yı Divan-ı Hümayun'un ortasında idam ettirdikten sonra (1555) Rüstem Paşa tekrar sadrazam oldu ve ölümüne dek bu görevi sürdürdü.
Olucak bir kişinin bahtı kavi talii yar.
Biti dahi mahallinde anın işine yarar.
anonim beyiti Rüstem Paşa için söylenmiştir. Ballı adamın üzerinde bit çıksa işine yarar, anlamındadır. Kendisini çekemeyenlerce çıkarılmış "cüzzamlıdır" dedikodusunun yayıldığı bir esnada, üzerinde bit çıkması üzerine dile getirilmiştir. Zira inanışa göre cüzzamlının üzerinde bit barınamazmış. Bu yüzden, tarihçilerin kendisine vermiş oldukları bir diğer isim "Kehle-i İkbal" (İkbal Biti) Rüstem Paşa'dır.
Kanuni Sultan Süleyman döneminde sadrazamlık yaparken, devlet kademesinde rüşveti yaygınlaştıran kişidir. Rüşvet sebebi ile Osmanlı İmparatorluğu'nun içine bozulma tohumlarını atan kişilerden biridir. Rivayete göre İmparatorluk'ta Padişahlardan sonra en zengin kişidir. 815 çiftlik, 476 su değirmeni, 1.700 köle, 2.900 at, 1.106 deve, 100 gümüş eyer, 500 altın eyer, 2.000 zırh, 130 çift altın üzengi, mücevherle süslü 760 kılıç, 1.000 gümüş mızrak, 78 bin duka altını, 11.200.000 akçe değerinde nakit parası vardır.
Biri Tekirdağ'da ,diğeri İstanbul'da kendi adına yaptırdığı 2 adet camii vardır.
Semiz Ali Paşa Kanuni Sultan Süleyman saltanatı döneminde 1561-1565 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
Ebu’s-Suud Efendi, Mecmua-i Daavât adlı eserini 968/1560’da mesned-i sadârate geçerek 976/1568’de vefat eden Semiz Ali Paşa nâmına te’lîf etmiştir. bu veziriazam üstelik çok şişmanlığıyla ünlüdür osmanlı imparatorluğunun gelmiş geçmiş en şişman (aşırı) vezir-i azamıdır örneğin bu sadrazamı bir at taşıyamaz iki at taşır bir yere giderken iki at kullanırmış.
